Theo các nghiên cứu gần đây cho thấy, 90% trẻ xuất huyết não thường xảy ra vào lúc 30-40 ngày tuổi, mà nguyên nhân là do thiếu vitamin K.
Nguyên nhân gây thiếu Vitamin K ở trẻ nhỏ là do: Trong thời kỳ bào thai, thai nhi được cung cấp Vitamin K từ mẹ qua rau thai, lượng này rất nhỏ. Sau khi trẻ được sinh ra, Vitamin K được nhận chủ yếu qua sữa mẹ; tuy nhiên vitamin K trong sữa mẹ cũng rất thấp. Người mẹ không được ăn bồi dưỡng trong những tháng cuối của thời kỳ thai, ăn kiêng khem sau sinh như kiêng ăn mỡ, dầu, dẫn đến lượng vitamin K trong sữa mẹ càng ít. Ở giai đoạn sơ sinh, vi khuẩn có khả năng tổng hợp Vitamin K ở ruột chưa đủ, do đó trẻ nhỏ càng dễ bị thiếu vitamin K dẫn đến xuất huyết não, màng não hơn trẻ lớn. Khi người mẹ dùng một số thuốc như thuốc chống co giật, Warfarin hoặc thuốc chống lao có thể gây nên bệnh lý xuất huyết trẻ sơ sinh điển hình và sớm. Những trẻ nhỏ phải dùng kháng sinh sớm, bị rối loạn tiêu hóa cũng làm cho nguồn Vitamin K tổng hợp ở ruột ít.
Trẻ bị xuất huyết não, màng não có những triệu chứng lâm sàng: Hội chứng thiếu máu cấp: da xanh, niêm mạc nhợt. Hội chứng não – màng não: Co giật, rên è è, thóp căng phồng, li bì, hôn mê, giảm vận động nửa người.
Các trẻ bị xuất huyết não dù được điều trị tích cực nhưng tỉ lệ tử vong hoặc để lại di chứng vẫn còn cao (tỉ lệ tử vong là 25-40%, di chứng là 40-50%). Các di chứng hay gặp nhất gồm có: teo não, não úng thủy, não bé, động kinh, bại não hoặc dị tật về phát triển tâm thần vận động.
Để dự phòng xuất huyết não ở trẻ sơ sinh, các cơ sở y tế phải thực hiện tiêm Vitamin K cho trẻ sơ sinh theo đúng Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản ban hành tại Quyết định số 4128/QĐ-BYT ngày 29/7/2016 của Bộ Y tế. Cụ thể là:
Đối với trẻ > 1.500 gram: Tiêm bắp 1 mg Vitamin K1.
Đối với trẻ ≤ 1.500 gram: Tiêm bắp 0,5 mg Vitamin K1.
Việc tiêm Vitamin K1 cho trẻ sơ sinh phải thực hiện ngay sau khi sinh hoặc sau mổ lấy thai.
Ngày 11/12/2017, Bộ Y tế đã có Văn bản số 7067/BYT-BM-TE về việc phòng chống xuất huyết não màng não ở trẻ em, trong đó yêu cầu Sở Y tế chỉ đạo và kiểm tra, giám sát việc thực hiện nghiêm túc việc tiêm Vitamin K1 cho trẻ sơ sinh ở các cơ sở y tế./.
Việt Hoàng
Văn bản số 7067/BYT-BM-TE ngày 11/12/2017 của Bộ Y tế về việc phòng chống xuất huyết não màng não ở trẻ em